ERCİYES ÜNİVERSİTESİ KADIN ÇALIŞMALARI ARAŞTIRMA VE UYGULAMA MERKEZİ’NİN 02.05.2016 TARİHİNDE DÜZENLEDİĞİ
“TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ VE ÜNİVERSİTELER İÇİN ÖNEMİ ÇALIŞTAYI”NIN SONUÇ RAPORU
Erciyes Üniversitesi Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (KAÇAUM) 2008’de Resmi Gazete Tarihi: 13.09.2008 , Resmi Gazete Sayısı: 26996 sayılı kararı ile Resmi olarak kurulmuştur. Merkezin müdürlüğü iki dönem (altı yıl) Prof. Dr. F. Beylü Dikeçligil tarafından yürütülmüştür. Merkez müdürlüğüne 06.04.2015 tarihinden itibaren Prof. Dr. Asuman GÖLGELİ vekâleten atanmış bulunmaktadır. Bu tarihi takiben ilk defa oluşturulan Merkez Yönetim Kurulu, çalışmalarını sürdürmektedir.
KAÇAUM, 2016 yılının ilk etkinliği olarak “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Üniversiteler İçin Önemi” başlıklı bir çalıştay düzenlemiştir. Çalıştay, 2 Mayıs 2016 Pazartesi günü Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Karamehmet Yıldız’ın da iştirak ettiği bir programla açılmış ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Yıldız Ecevit’in verdiği bir konferansla sürmüştür. Prof. Dr. Ecevit çalıştayın sabah programında yer alan konferansında katılımcıları “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Üniversiteler İçin Önemi” konusunda bilgilendirmiştir. başlıklı konferansı ile öğleden önceki kısmını tamamlamıştır. Konfernasda Toplumsal cinsiyet kavramı, eşitsizliği, eşitliliğinin neden gerekli olduğu ve üniversitelerin bu konuda yüklenecekleri roller anlatılmıştır. Kadın çalışmalarının üniversitelerdeki önemini vurgulayan belgesel nitelikli film ile konu pekiştirilmiştir.
Çalıştayın öğleden sonraki programında katılımcılar üç masa oluşturarak aşağıdaki konuları tartışmışlardır:
1. Toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı üniversite ve kampüs için neler yapılabilir?
2. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin üniversite ders programına yerleştirilmesi ve/ya programın iyileştirilmesi
3. Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin stratejileri
Toplumsal cinsiyet eşitliği Türkiye’nin son yıllarda üzerinde ciddiyetle durduğu ve bir duyarlılık alanı oluşturmaya çalıştığı sosyal bir konudur. Bununla toplumun kadın ve erkek olarak algılanmaktansa insan olarak algılanmasını ve eşit rollerde konumlandırılmasını benimseyen bir anlayışın yaygınlaştırılması hedeflenmektedir. ‘Cinsiyet eşitliği’, hiç şüphesiz gelecek zamanlarda sosyal yapıyı rahatlatacak ve modernizasyonuna yardımcı olacak en başat etkendir.
Yüksek derecelerde eğitim almış, modern bilgiyle donanmış, sosyal dünyanın vazgeçilmez tamamlayıcısı olduğu kabul edilen kadınların hâlâ cinsiyetleri üzerinden değerlendirilmeleri ve görünmez engellerle mücadele etmek zorunda bırakılmaları ciddi bir emek kaybına yol açmakta ve cinsler arası haksız bir mücadele alanının doğmasına sebep olmaktadır. Öte yandan sosyal hayatın bütün rollerini yüklenebilme kabiliyetini kazanmış kadınların, bilgi ve deneyimlerinin görmezden gelinmesi, değerlendirilmemesi ve açıkça harcanması, yeni nesillere karanlık, neredeyse ümitsiz bir hayata başlama noktası bırakmaktadır.
KAÇAUM; cinsiyet eşitliği konusunda yüksek duyarlık oluşturmayı toplumsal uzlaşma, barış, hoşgörü, ümit ve güven dolu bir toplumun yaratıcı unsurlarından olduğuna inanmaktadır.
KAÇAUM; liyakat, bilgi ve deneyimi cinsel kimliğin önünde tutan, cinsler arası eşitlikçi bir anlayışın ülkenin geleceği ve sağlığı açısından doğruluğuna inanmaktadır.
KAÇAUM; cinsiyet eşitliğine duyarlı bir toplum oluşturmanın ancak zihniyet değişimiyle mümkün olacağını ve bunun yolunun da eğitimden geçtiğine inanmaktadır.
Bu inanç ve kabullerle “Toplumsal cinsiyet duyarlıklı bir üniversite ve kampüs için neler yapılabilir?” sorusunu tartışmaya açmış ve şu sonuçlara varmıştır:
1. Erciyes Üniversitesi’nin toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına etkin biçimde katılımını sağlamak için Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin daha aktif çalışmasının önü açılmalıdır. Bunun için de:
a. Merkezin idarî ve fizikî yapısı güçlendirilmelidir.
b. Merkezin çalışmaları Erciyes Üniversitesi’nin idari ve akademik kadrosu tarafından desteklenmelidir.
c. Merkezin çalışmalarına maddi kaynak temin edilmeli ve çalışmalarının görünürlük kazanmasına yardımcı olunmalıdır.
d. Merkezin üniversitede toplumsal cinsiyet eşitliğinin gerçekleşmesi konusunda projeler, eğitim ve bilgilendirme programları yapması sağlanmalı ve programların gerçekleştirilmesi desteklenmelidir.
e. Üniversitemiz akademik kadrosunda Merkez çalışmalarına destek olacaklarla ilgili akademisyen ve gönüllü kadrosu oluşturulmalıdır. Bunun için bir anket düzenlenmeli ve bu anket zaman zaman yenilenmelidir.
f. Üniversitenin toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadın çalışmaları konusuyla ilgili bir arşivi oluşturulmalıdır.
g. KAÇAUM’un ilin sivil toplum örgütüyle koordinasyonu sağlanmalı ve üretilen bilginin toplum yararına dönüştürülmesine yardımcı olunmalıdır.
2. Erciyes Üniversitesi toplumsal cinsiyet eşitliğini gerçekleştirmeye öncelikle kendi bünyesinde başlamalıdır. Bunun gerçekleşebilmesi için:
a. Üniversitenin yönetici kadrolarında ve karar mekanizmalarında daha fazla kadının yer almasının önü açılmalıdır.
b. Liyakat esaslı bir yaklaşımla kadınların varlıkları temsil konumundan öteye geçirilerek bilgi, donanım ve birikimlerini bütünüyle ortaya koyabilmeleri sağlanmalıdır.
c. Öğrenci konseylerinde kadın ve erkek öğrenci eşitliği gözetilmelidir.
d. Meslek seçme konusunda cinsiyetçiliğin ortadan kaldırılmasına ilişkin çalışmalar yapılmalı, uzmanlık alanlarının belirlenmesinde kadın ver erkek eşitliğinin sağlanmasına dikkat edilmelidir.
3. Erciyes Üniversitesi toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda akademik kadrosunu ve öğrencilerini bilgilendirmelidir. Bunun için:
a. Akademik ve idari personele yönelik olarak toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda bir bilgilendirme programı düzenlenmelidir.
b. Hazırlık ve birinci sınıflara yönelik olarak en az 2 saatlik giriş dersi verilerek farkındalık sağlama girişimlerinde bulunulmalıdır.
c. Toplumsal cinsiyet dersleri, üniversitenin seçmeli dersleri haline getirilmeli, hatta bazı bölümlerde zorunlu hale getirilmelidir. Bu dersleri yürütecek akademik personelin yetişmesi için imkânlar sunulmalıdır.
d. Ersem üzerinden eğitici eğitimlerine yönelik programlar açılmalı, bu konuda akademik ve maddi destek sunabilecek kurumlarla işbirliğine gidilmelidir.
e. Konuyla ilgili olarak akademik ve idari personel ile öğrencilere yönelik anketler düzenlenmeli, sonuçları rapor haline getirilmeli ve bu raporlar üzerinden stratejiler belirlenmelidir.
f. Oryantasyon haftasında toplumsal cinsiyetle ilgili afiş, pano, broşür gibi materyallerle konuya çekilmeli, duyarlılık oluşması teşvik edilmelidir.
g. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ile ilgili film gösterimleri ve okuma programları yapılarak kadın ve erkek öğrencilerin konuyla ilgili bilinci keyifli bir yoldan kazanması sağlanmalıdır.
h. Kadın çalışmalarıyla ilgili öğrenci kulüpleri kurulmalı, varsa KAÇAUM’la koordinasyonu sağlanarak güçlendirilmelidir.
i. Üniversitemiz basın ve yayın faaliyetlerinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ile yayınlara daha geniş yer verilmelidir.
j. Ersem bünyesinde “Medya Okuryazarlığı” programları oluşturulmalı, bu program içinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ile ilgili kavramlara yer verilerek bilinç oluşturulmalıdır.
k. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği duyarlığı oluşturmaya kreş temelinden başlanmalı, buralarda görev yapan bütün personel konuyla ilgili hizmetiçi eğitimden geçirilmelidir.
l. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği konusunda öğrencilere yönelik ödüllü yarışmalar (afiş, kısa film, karikatür, fotoğraf, edebî metin, vb.) düzenlenerek konu güncel tutulmalıdır.
4. Üniversitemiz Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne bağlı bir anabilim dalı olan “Kadın Çalışmaları”nın adı değiştirilerek “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı” haline getirilmelidir.
a. Disiplinler arası bir eğitim programı olan “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı”nın imkânları zenginleştirilmeli, akademik kadrosu ve programları oluşturulmalıdır.
b. Üniversitemiz akademik personeli programla ilgili olarak bilgilendirilmeli ve katkıda bulunabilmeleri sağlanmalıdır.
c. Üniversitemizin farklı fakülte ve bölümlerinin programa katkılarının önü açılmalı ve buradan mezun olacak öğrencilerin değerlendirilmesi sağlanmalıdır.
d. Üniversite kütüphanesi “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı”nın eğitimini destekleyecek hale getirilmeli, katalogları gözden geçirilmeli, basılı ve online olarak konuyla ilgili dokümanı takip edebilir hale getirilmesi sağlanmalıdır.
5. Erciyes Üniversitesi konuyla ilgili olarak tedbirler almalı, fiziksel mekânlar oluşturmalı, tutum ve davranışları düzenlemeye yönelik kararları yürürlüğe koyarak takibini yapmalıdır:
a. Üniversitemizin acil biçimde taciz ve istismara yönelik birimleri oluşturulmalıdır. Bu birimlerde adlî, tıbbî ve psikolojik desteğin sağlanmasına yönelik tedbirler alabilecek bir kadronun görev yapması sağlanmalıdır.
b. Taciz ve istismara yönelik tespit ve tedbirleri almaya yönelik birimler, mağduriyet yaşamış olan bireyler için gerekli her türlü yardımı yapmalı ve bilgilerin saklı tutulmasını sağlamalıdır.
c. Üniversitemiz taciz ve istismara yönelik bütün vakaların üzerine gitmeli, dikkatle araştırmalı, gerekli hukukî işlemin yapılması, sorumlularının cezalandırılması konusunda tavizsiz bir tutum sergilemelidir.
d. Üniversitenin idari kadrosunun konuyla ilgili gerçekçi bir duyarlılık kazanması sağlanmalıdır.
e. Dekanlıklara bağlı olarak konuyla ilgili birimler oluşturulmalıdır.
f. Kampüsün gece ışıklandırması sağlanmalı, karanlık ve güvensiz alanlar bırakılmamalı, bu tür alanlar hâlâ varsa güvenlik zafiyetiyle ilgili uyarılar konulmalıdır.
g. Kampüse mobese sistemi kurulmalı, varsa bu sistem güçlendirilmeli, kamera sayısının artırılarak güvenlik zafiyetinin önüne geçilmelidir.
h. Güvenlik görevlilerinin özellikle de kadın güvenlik görevlilerinin sayısı artırılmalıdır.
i. Üniversitemizin ulaşım sistemi iyileştirilmelidir. Kampüs içindeki rink servisinin gece de belli güzergâhlarda devamı (lojmanlar, hastane, gece eğitimi yapan bölümler gibi) sağlanmalıdır.
j. Özellikle yaz aylarında otobüs seferlerinin lojmanlara kadar devamı (dışarıda çalışan aile fertleri, çocuk bakıcısı ve temizlik hizmetinde çalışan kadınların ulaşımı için) temin edilmelidir.
k. Asistanlar için lojmanlar faaliyete geçirilmelidir.
l. Üniversite çalışan idari ve akademik personelin çocuklarına yönelik kreş ve anaokulu sayısı yeterli hale getirilmelidir.
m. Üniversite hastanesinde gece çalışan kadın sağlık ve idari personel için gece kreşi açılmalıdır.
n. Kadın ve erkeklerin birlikte gidebileceği sosyal mekânlar çoğaltılmalıdır.
o. Kadın ve erkeğe hitap eden spor salonlarının kurulmalı, talepler doğrultusunda kurs ve faaliyetler düzenlenmelidir.
p. Kadın ve erkeklerin ihtiyaçları doğrultusunda kuaför, terzi, oto yıkama, hazır yemek servislerine yönelik mekânlar açılmalıdır.
q. Ailelerin çocuklarıyla beraber vakit geçirebileceği pastane ve kafeler, oyun parkları ve spor alanları kurulmalıdır.
Erciyes Üniversitesi Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Üniversiteler İçin Önemi” başlığı altında gerçekleştirdiği çalıştayda alınan tavsiye kararları bu şekilde sıralanmıştır. Erciyes Üniversitesi’nde yeniden yapılacak veya iyileştirilecek fiziksel mekânlar, alınacak güvenlik tedbirleri ve uygulamaya konulacak tutum ve davranışlar, oluşturulacak birimler, kadın, erkek, genç ve çocuk daha güvenli bir ortamda yaşamalarını ve çalışmalarını sağlayacak, hayatlarını kolaylaştıracak, yaşam kalitesini yükseltecek, daha huzurlu dolayısıyla daha verimli olmayı sağlayacaktır. Hayatın güvenli ve huzurlu olması akademik performansı olumlu biçimde etkileyecek, üniversiteden başlayan duyarlılık, giderek bütün toplumu içine alacak biçimde genişlediğinde huzurlu, eşitlikçi, saygılı, hoşgörü ve nezaketin esas alındığı bir sosyal yapı ortaya çıkacaktır. Erciyes Üniversitesi ve KAÇAUM, bu konuda liderlik etme kabiliyetine, toplumun ayrıştırıcı tutum ve davranışlarından uzaklaştırılarak cinsiyet eşitliğine duyarlıklı dönüşümüne yardımcı olabilecek donanıma sahiptir. Kabiliyet ve donanımın bilinçli ve programlı bir hâle getirilmesi, sürecin kendi doğallığı içerisinde ve sosyal yapının yararına ilerlemesine önemli bir katkı olacaktır.
Kamuoyunun bilgisine saygıyla sunulur…
KAÇAUM YÖNETİM KURULU
